Εβελίνα Τσιαντζή Μαντέ και Ίρις Γκροχ στο Athens City Festival
Την Τρίτη το απόγευμα (20 Μαΐου 2025) σκαρφάλωσα (ευτυχώς χωρίς κόπο) τις ανηφοριές της Πλάκας για να φτάσω στο Μουσείο Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, στην οδό Θόλου 5. Πρόκειται για ένα από τα πιο ιστορικά κτίρια της πόλης: ένα προεπαναστατικό σπίτι με απεριόριστη θέα, το οποίο ο αρχιτέκτονας Σταμάτης Κλεάνθης και ο Γερμανός του συνάδελφος Έντουαρντ Σάουμπερτ ανακατασκεύασαν στις αρχές της δεκαετίας του 1830 για να στεγάσουν το σπίτι και το γραφείο τους. Tην περίοδο 1837-1842 φιλοξένησε το νεοϊδρυθέν Οθώνειον Πανεπιστήμιον, μέχρις ότου κατασκευαστεί το νεοκλασικό μέγαρο της οδού Πανεπιστημίου (τα γνωστά μας «Προπύλαια»).
Σε αυτή την επίσκεψη δεν χρειάστηκε να διασχίσω τη μικρή είσοδο προς το εσωτερικό· το πιάνο μάς περίμενε στην μπροστινή αυλή. Η συναυλία του Athens City Festival πραγματοποιούνταν σε συνεργασία με το Καλογεροπούλειο Ίδρυμα της Κορίνθου και το πρόγραμμα Ακούμε τους Νέους. Πρόκειται για έναν καινοτόμο διαγωνισμό, που διοργανώνεται από το Καλογεροπούλειο σε συνεργασία με το Σωματείο Διάζωμα και σημαντικούς μουσικούς θεσμούς της χώρας και αναδεικνύει νέους Έλληνες καλλιτέχνες. Σε αυτή τη συναυλία παρουσίαζε την πιανίστα Εβελίνα Τσιαντζή Μαντέ (διακριθείσα 2024). Aποδείχθηκε μια εξαιρετική μουσικός, με θαυμάσιο ήχο και μουσικότητα σε ένα τεχνικά απαιτητικό ρεπερτόριο.
Οι ακουστικές συνθήκες ήταν πολύ καλές. Η απόσταση από τους δρόμους ευρείας κυκλοφορίας εξασφάλιζε την αναγκαία ησυχία, ενώ οι πολλοί περαστικοί επιχώριοι και επισκέπτες που περνούσαν από την οδό Θόλου στέκονταν γοητευμένοι. Στο πρώτο μέρος της συναυλίας, η Μαντέ έπαιξε Bach (Toccata σε μι ελάσσονα), Chopin (Μπαλλάντα αρ.1 σε σολ ελάσσονα), Prokoviev (Σονάτα αρ. 3) και Rachmaninov (4ο από τα Moments Musicaux). Η στιγμή ήταν μοναδική. Ακούσαμε τη μουσική στο ζεστό φως του δειλινού με συνοδεία το βραδινό τραγούδι των πουλιών, την έξαρσή τους λίγο πριν κουρνιάσουν.
Προς στιγμή ξέφυγα και εγώ σε μια μικρή ονειροπόληση. Απολαμβάνοντας τη μουσική του Frédéric Chopin (1810-1849) πλάι στους φοίνικες της αυλής και θαυμάζοντας μαζί την ωραία, μεσογειακή αρχιτεκτονική του κτιρίου, με τον σκεπαστό εξώστη που δεν θα βρούμε εύκολα στα ιδιωτικά κτίρια του αμιγούς νεοκλασσικισμού που μετά κυριάρχησε στην Αθήνα, ήλθαν στον νου μου κάποιες εικόνες, μισό πραγματικές μισό φανταστικές, από τη μοιραία διαμονή του συνθέτη στη Μαγιόρκα.
Ο μεγάλος Πολωνός έζησε ουσιαστικά όλο το δεύτερο ήμισυ της σύντομης ζωής του στο Παρίσι, αλλά το 1838-9 ξεχειμώνιασε στο βροχερό και παγωμένο μεγαλονήσι των Βαλεαρίδων, όπου πήγε για λόγους υγείας. Θα πρέπει να ήταν η πιο παράδοξη ιατρική συμβουλή που δόθηκε ποτέ, να τον στείλουν σε καλύτερα κλίματα για την υγεία του και τελικά αυτή να επιδεινωθεί λόγω του υγρού χειμώνα. Το γεγονός ότι συζούσε ανύπανδρος με τη Γεωργία Σάνδη και τα παιδιά της τους έκανε γρήγορα αποσυνάγωγους στη συντηρητική καθολική κοινωνία του νησιού και τους ανάγκασε να ζήσουν σε ένα παλιό μοναστήρι στη Valldemossa. Έχοντας ένα μικρό πιάνο, συνέθεσε τα εικοσιτέσσερα Πρελούδια έργο 28 του και σε τρεις μήνες γύρισε στη Γαλλία. Θα μπορούσαν άραγε να το είχαν στείλει καλύτερα στην Αθήνα; Εκείνη την εποχή πολλοί ξένοι επισκέπτες που διέτρεχαν τη χώρα έπεφταν θύμα διαφόρων ασθενειών και άφηναν εδώ τα φιλελληνικά κόκκαλά τους, περισσότεροι όμως ήταν αυτοί που στο εύκρατο κλίμα της Αττικής μακροημέρευαν και ευημερούσαν. Στην φανταστική αυτή διαμονή θα μπορούσε να είχε συναναστραφεί τον λίγο νεώτερό του Ernst Curtius (1814-1896) που έκανε την πρώτη του διαμονή στην Αθήνα το 1837-1840 και περιέγραψε στις επιστολές του την ευχάριστη ζωή της νεότευκτης πόλης.
Η αθηναϊκή καθημερινότητα. Έργα και ημέρες
Το 1875 ο Κούρτιους θα επέστρεφε για να οργανώσει τις ανασκαφές του Γερμανικού Αρχαιλογικού Ινστιτούτου στην Αρχαία Ολυμπία.
Στο δεύτερο μέρος της συναυλίας, με την πιανίστα συνέπραξε ο Ηλίας Σδούκος, κορυφαίας βιολίστας στην Ορχήστρα της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, με έργα Vieuxtemps (Élégie), Rota και Shostakovich. Από τον Ιανουάριο ο μουσικός παίζει με ένα εξαιρετικό καινούργιο όργανο από την Κρεμόνα, πρωτεύουσα της ιταλικής λαουτοποιίας από την εποχή του Αμάτι, του Στραντιβάρι, και του Γκουαρνέρι. Ανέδειξε τον ωραίο ήχο του οργάνου, ιδιαίτερα στις ανάλαφρες τρίλιες, που θα περιέγραφα ως γάργαρες. Η συναυλία έκλεισε με το ενθουσιώδες χειροκτρότημα του μικρού ακορατηρίου και των γοητευμένων περαστικών.
Κατεβαίνοντας μετά πίσω προς το Μοναστηράκι πέρασα από την Ρωμαϊκή Αγορά, όπου δινόταν μία άλλη, υπερφαντασμαγορική συναυλία στα πλαίσια του ίδιου φεστιβάλ, από τη βιολοντσελίστα Dobrawca Czocher και την Natalia Czekala στο πιάνο. Μια μουσική φτιαγμένη από τα υλικά της κλασικής μουσικής και η οποία απευθύνεται σε ένα σύγχρονο ακροατήριο. Κάθισα να ακούσω το τελευταίο κομμάτι από το κιγκλίδωμα, πριν συνεχίσω τον δρόμο μου.
Την επομένη στις οκτώ το βράδυ επέστρεψα στη Θόλου 5 για τη δεύτερη συναυλία του Ακούμε τους Νέους. Η βιολονίστα η Ίρις Γκροχ (διακριθείσα 2025), ξυπόλητη, ξεκίνησε με τη δεξιοτεχνική Τσιγκάνα του Μωρίς Ραβέλ, με τη συνοδεία της Ελένης Χατζηαργύρου στο πιάνο. Είναι πάντοτε κρίσιμη η στιγμή που μετά το σόλο του βιολιού το πιάνο κάνει την είσοδό του σε αυτό το έργο. Η Ίρις Γκροχ έπαιξε με άψογη τεχνική και αίσθηση του ύφους και του περιεχομένου του έργου, που μόνο η αναμενόμενη έλλειψη μιας μακράς εμπειρίας εμπόδιζε από το να του δώσει μια πιο άνετη ροή. Το πρώτο μέρος ολοκληρώθηκε με μικρότερα δεξιοτχενικά έργα για βιολί και πιάνο, του Fritz Kreisler (Liebesleid, Caprice Viennois) και του Josef Suk (Píseň Lásky: Τραγούδι της αγάπης), σε πολύ ωραίες ερμηνείες.
Στο δεύτερο μέρος η Ίρις Γκροχ, ο Αστέριος Πούφτης (τσέλο), και η Πόπη Μελαπάνη (πιάνο) ερμήνευσαν τις Τέσσερις εποχές του Μπουένος Άιρες (Cuatro Estaciones Porteñas) του Astor Piazzolla στην εκδοχή για τρίο με πιάνο. Οι μουσικοί έπαιξαν εξαιρετικά με πραγματική μεταξύ τους όσμωση. Με συναισθηματική ένταση αλλά χωρίς υπερβολές, προσέγγισαν το έργο ως πραγματική μουσική δωματίου και ανέδειξαν την πιο κλασική του διάσταση με τρόπο που προσωπικά δεν είχα εισπράξει ποτέ από καμία ερμηνεία από όσες είχα ακούσει ως τώρα.
Πάντως το Ακούμε τους Νέους έχει αναδειχθεί σε πραγματικό χρυσωρυχείο νέων καλλιτεχνών.
To Σάββατο 24 Μαΐου και ώρα 8 μ.μ. στο Ωδείο Φίλιππος Νάκας (Ιπποκράτους 41) θα εμφανιστεί άλλος ένας ταλαντούχος νέος μουσικός, ο Ευάγγελος Παπαμανώλης, τον ακούσαμε τον Ιανουάριο στην αίθουσα Δημήτρης Μητρόπουλος. Στη νέα συναυλία, που εντάσσεται στον 36o κύκλο της σειράς “Οι Νέοι για τους Νέους” θα ερμηνεύσει έργα Scarlatti, Haydn και Chopin. Είσοδος ελεύθερη.
website built by UNICORG